Alevi Müziğinin İnşası
Tanıtacağım kitap da bu konuda önemli bilgi veriyor. Her kitabın arkasında geniş bir bilgi kaynağı vardır, onlar da bu konunun uzmanları, icracılarıdır. Bu açıdan kitabın oluşmasına emek verenlerin de listesini koydum. Müzikte neyi, niçin dinlediğimizi bilirsek daha çok zevk alırız.
Sıralama şöyle :
ÖNSÖZ
1. BÖLÜM: GİRİŞ
Kitabın Otoetnografik Arka Planı
Problem Durumunun En Güncel Tezahürü: Alevi Müzik Uyanışı Anlatısı
Alevi Müzik Uyanışı Anlatısının Eleştirisine Dair Bir Yaklaşım
Amaç, Hipotez ve Ana Argümanlar
Kapsam, Sınırlılıklar ve Hedefler
Bölümlerin Organizasyonu
2. BÖLÜM: METODOLOJİ
Veri Toplama Yöntemleri
Veri Analiz Yöntemleri
Foucaultdiyen tarih yazımı anlayışının kavramsal-yöntemsel araçları
Müzikal analizi
3. BÖLÜM: ALEVİ MÜZİĞİ KAVRAMININ SÖYLEMSEL TEMELLERİ
Alevi Müziği Çalışmaları ve Genel Eğilimleri
Alevi Müziği Kavramını Kendi Tarihsel Tekilliğine Tekrar Yerleştirmek
4. BÖLÜM: ALEVİ MÜZİĞİ MECRASININ DOĞUŞU
Bir Karşı-Özneleşme Prototipi: Şan Tiyatrosu Resitali [1982]
Kanonik Bir Külliyat: Muhabbet 1-7 [1983-1989]
5. BÖLÜM: SONUÇ
EK-A
KAYNAKLAR
DİZİN
Önsöz-İsmail Güngör
Bu kitap, 16 Ocak 2024 tarihinde İstanbul Teknik Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Müzikoloji ve Müzik Teorisi Doktora Programı’ndan mezun olurken savunduğum “Alevi Müziği: Bilgi, İktidar ve Etik Eksenleri Üzerinden İnşa Edilen Bir Müzikal Kimlik” başlıklı tezimin revize edilmiş versiyonudur. Bu vesileyle, başta Alevi müziği hakkındaki akademik yayınların ezici çoğunluğunu karakterize eden özne merkezli anakronik tarih yazımı anlayışlarının eleştirel bir şekilde ele alınıp irdelenmesine yönelik bir düşünsel çabanın ürünü niteliğindeki bu kitabın basılmasına imkân sağlayan Işık Tabar Gençer, Ferruh Gençer ve bütün Pan Yayıncılık ailesine, onlarla tanışmama vesile olan kıymetli dostum Dr. Öğr. Üyesi Erhan Özdemir’e, tez danışmanım Prof. Songül Karahasanoğlu’na, tez izleme jürimde bulunan Prof. Dr. Gürcan Koçan ve Doç. Dr. Levent Soysal’a, doktora ders aşamamda bana emekleri geçen ve 2017 yılında vefat eden Prof. Şefika Şehvar Beşiroğlu’na ve aynı zamanda Prof. Dr. Nilgün Doğrusöz Dişiaçık, Prof. Dr. Ali Ergur, Prof. Dr. Gözde Çolakoğlu Sarı, Doç. Dr. Emine Şirin Özgün Tanır ve Prof. Rûhî Ayangil’e burada bir kez daha hürmetlerimi ve teşekkürlerimi sunuyorum.
Bununla birlikte saha çalışmam boyunca kişisel görüşmelerde bulunduğum Arif Sağ, Musa Eroğlu, Âşık Dertli Divani, Erdal Erzincan, Erol Parlak, Ahmet Koçak, Hasan Saltık, Hüseyin Albayrak, Mikail Aslan, Cihan Çelik, Nilüfer Sarıtaş, Muharrem Temiz, Cengiz Özkan, Cem Yıldız, Gani Pekşen, Mazlum Çimen, Ali Haydar Emre, İrfan Kurt, Cafer Doğan, Necati Şahin, Urum Ulaş Özdemir, Ahmet Aslan, Yusuf Toraman, Erol Aktı, Ferda Ereren, Mehmet Bayrak ve Vedat Yıldırım’a zaman ayırıp bana katkı sağladıkları için şükranlarımı iletiyorum.
Ayrıca, hem kişisel görüşmelerim esnasında hem tez yazım sürecimde görüşlerini benimle paylaşma nezaketinde bulunan, fikirlerinden büyük feyzaldığım Doç. Dr. Ferda Kemal Keskin, Dr. Süleyman Şenel, Prof. Dr. Besim Fatih Dellaloğlu, Ahmet Koçak ve Esen Uslu’ya, kıymetli dostlarım Celal Volkan Kaya, Doç. Dr. Eray Cömert ve Murat Obalı’ya ve bu kitabın yayın aşamasında düşünceleriyle bana katkı sunan Doç. Dr. Rıza Yıldırım’a tekrar teşekkür ediyorum. Son olarak onlarla geçirmem gereken zamanlardan feragat edip çalışmam boyunca bana büyük bir sabır gösteren sevgili eşime ve oğluma, kendilerini minnetle anmayı bir vazife olarak addettiğim babama, anneme, ağabeylerime ve ablalarıma ve bu kitaba emeği geçen tüm dostlara sonsuz hürmetlerimi ve teşekkürlerimi sunuyorum.
Bu kitap, Aleviler tarafından büyük bir kutsiyet atfedilen ve Hak kelamı olduğuna inanılan deyiş, nefes ve semah gibi ritüel-merkezli repertuar unsurlarının hangi tarihsel-siyasal ihtiyaçlara binaen sorunsallaştırıldığını ve önce milli ve seküler bir müzikal kimliğe, yani 20. yüzyıldaki adıyla Türk halk müziğine ve daha sorasında Alevi müziğine nasıl dönüştürüldüğünü konu ediniyor. Yazar, Alevi geleneği açısından bir tür tarihsel-toplumsal yarılma olarak nitelendirdiği bu köklü dönüşüm sürecini irdelerken sadece Alevi müziği çalışmalarına değil, çok daha genel bir planda etnomüzikoloji literatürüne önemli katkılar sağlıyor ve okuyucularını Alevi müziği hakkında yeniden düşünmeye davet ediyor. (Pan Yayıncılık tarafından yayımlandı...)
Doğan Hızlan, Hürriyet, 28 Eylül 2025