Sermet Muhtar Alus (1887 – 1952)

Sermet Muhtar Alus, 22 Aralık 1887’de İstanbul’da Saraçhanebaşı’nda dünyaya geldi. Babası Askeri Müze Müdürü Ferik Ahmed Muhtar Paşa, annesi Osman Âbid Paşa'nın kızı, Hanımlara Mahsus Gazete'de F.K. imzasıyla yazıları çıkan Fatma Kevser Hanım'dır. Sermet Muhtar, çocukluğunu dedesi Âbid Paşa’nın Saraçhanebaşı’ndaki ve Göztepe’deki konaklarında geçirdi ve geleneksel İstanbul hayatını tüm derinliğiyle tanıma fırsatı buldu. Bu çevre, onun ileriki yıllarda yazacağı İstanbul portrelerinin en önemli kaynaklarından biri oldu.

Eğitimine Sultanahmet’teki Firuzağa Camii imamı Mustafa Efendi’den aldığı özel derslerle başladı, Muhacir Arif Efendi ile devam etti. Küçük yaşlarda Fransızca ve Almanca öğrendi. On yaşında iken dedesi Âbid Paşa’nın sürgünde bulunduğu Halep’e gitti. Dönüşünde son sınıfına kaydedildiği Galatasaray Mekteb-i Sultanisi’nden 1906’da mezun oldu. Aynı yıl girdiği Mekteb-i Hukuk’u 1910’da birincilikle bitirdi.

Daha sonra Askerî Müze’ye Umur-ı Fenniyye ve Tarihiyye kâtibi olarak girdi. Bu sırada müze için hazırladığı rehberler üç cilt hâlinde yayımlandı. Babasının 1926’daki ölümünün ardından müzedeki görevinden ayrıldı.

Çocukluğundan itibaren tiyatro ve müzik dışında resimle de ilgilendi, Hoca Ali Rıza’nın öğrencisi oldu. Kendi yazılarında kullandığı karikatürleri yanında yağlı boya tabloları da vardır. İlk yazıları Samiha Necdet adıyla Çocuklara Mahsus Gazete’de yayımlandı. II. Meşrutiyet’ten sonra iki arkadaşıyla birlikte El Üfürük adlı bir mizah dergisi yayımladı, Davul’da yazı ve çizgileriyle göründü, çeşitli dergilerde Necdet takma adıyla hikâyeler yazdı. Düzenli yazmaya 1931’de Akşam gazetesinde başladı. Hayatının son döneminde geçimini gazete ve dergilere yazdığı yazılarla sağlamaya çalışan Sermet Muhtar, 18 Mayıs 1952’de öldü.

Sermet Muhtar Alus’un en önemli yanı geleneksel İstanbul yaşayışını bütün zenginliğiyle ve kendine has üslubuyla anlatmasıdır. Yazılarında kendi tanıklığı yanında, aile büyüklerinden ve çevresinden dinledikleri, çeşitli kitaplardan okudukları da vardır. Sermet Muhtar, bugün de İstanbul hayatı için tarihî ve kültürel bakımdan en önemli kaynaklardan biridir.