Türküler Ahvalimizi Söyler

Bilerek dinlerseniz o parçanın zevkine varırsınız, hayatların/hayatınızın içindeki yerini duyumsarsınız, aşktan hasrete uzayan bir liste kulağınızın dibinde durur.

Türkü dinlemeyi, yöreler arasındaki farkı öğrenmeyi çok severim.

Geçen hafta adeta türkülerle yattım türkülerle kalktım, onları derinlemesine müzik bilgimin içine yerleştirdim.

Eğer türküyü seviyorsanız, bu sevginizi pekiştirmek istiyorsanız Size Ahmet Emre Dağtaşoğlu’nun kitabını tavsiye edeceğim:

“Anadolu Türkülerinde Semboller, Örüntüler Ve Kültürel Bağlamlar”

Kuramsal saptamalarla uygulamayı bir arada mütalaa edince, bildiğim türkülere bir katman daha kazandırdım.

2004 yılından bu yana Açık Radyo’da “Dilden Dile Titreşimler” isimli halk müziği programını hazırlayıp sunan Ahmet Emre Dağtaşoğlu tarafından yazılan kitapta yaygın olarak bilinenlerin yanı sıra pek bilinmeyen türkü sözleri de ele alınıp inceleniyor. Kültürel bağlamlar göz önünde bulundurularak bu sözlerin içerdiği semboller ve örüntüler teorik bir çerçevede yorumlanıyor. Birçok soru Anadolu’nun sosyokültürel yapısının bazı özellikleri de dikkate alınarak cevaplanıyor.

Giriş’te açıklama notları yer alıyor:

“Malum olduğu üzere ‘türkü’ aslında bir edebiyat terimidir fakat günümüzde maya bozlak, gurbet havası, yol havası, tatyan, halay karşılama, semah, mersiye gibi isimlerle anılan tüm türleri kapsayan şemsiye bir terim olarak kullanılmaya başlamıştır.

Bu kitaptaki türkü metinleri de yazarların niyetlerinden ziyade kültürel dünyanın derinlerinde bulunan ilkeler dikkate alınarak daha geniş bir perspektiften yorumlanmıştır.

Kitabın ilk bölümü ile üçüncü bölümünde ele alınan türkülerin içerik açısından birbirlerinden ne kadar farklı oldukları okurların dikkatinden kaçmayacaktır. Bunun temel sebebinin sembollerin sıklıkla cinsel meseleleri üstü örtülü olarak anlatmak olduğu iddia edilebilir.

Kitapta yer alan türkülerinin sözlerinin çoğunluğu TRT’nin yayımlamış olduğu Türk Halk Müziği Sözlü Eserler Antolojisi ismini taşıyan iki ciltlik repertuvar kitabından alınmıştır.”

Dağtaşoğlu’nun kitabını okurken esere sadece toplu türküler kitabı olarak bakmayın bir sanat eseri bağlamında ortaya koyduğu gerekçelere de dikkat edin. Dinlediğiniz türkünün toplumdaki yankısını da bilginize katın.

Nerede niçin söylendiğine dikkat edersiniz toplumsal kimliğini de bulursunuz.

Duygusal, günlük yaşamımızın yansıdığı türküleri yeniden dinleyin.

Bazı seçme başlıklar:

- Saçmalık mı, Girizgâh mı, Açık Yapıt mı?

- Kültürel Örüntüler ve Semboller

- Alevi–Bektaşi Deyişlerinin Anlam Dünyası

- Makamlar ve Haller

Tevekkül ve Sabır Makamları

Rıza Makamı

Hayret Makamı

Hâl Hakkındaki

Seyr u Sülûk Türküleri

Alevi–Bektaşi Deyişlerinde Hurufilik Etkileri

Devriyeler

- Müstakil Türkü Yorumları

Çağımızda Türküler: Eskimiş Bir Hikâye mi, Her Dem Yeni mi?

Doğan Hızlan, Hürriyet, 2 Haziran 2024